Door Katja Schilte
Fairness in e-learning: Hoe werkt dat bij het maken van elearning?
Mijn collega’s behandelden de eerste vier letters van het SCARF-model onder de loep genomen (Status, Certainty, Autonomy en Relatedness). Aan mij de eer om de hekken te sluiten met de laatste letter: Fairness.
Het SCARF-model gaat over performance op de werkvloer. De factoren uit het model, waar Fairness er één van is, kunnen je performance beïnvloeden. Iedere factor kan zowel een ‘dreiging’ als een ‘beloning’ vormen. Krijg je veel beloning op een factor, dan is de kans groot dat je performance omhoog gaat. Je bent dan meer gemotiveerd en presteert beter. Maar het tegenovergestelde kan ook, de factor kan je performance ook negatief beïnvloeden. Het is dus slim om hier bewust mee om te gaan.
Rechtvaardigheid is voor veel mensen ontzettend belangrijk en dat begint al vroeg. Stel je voor, twee vriendjes, Piet en Hansje zijn aan het voetballen. Je geeft Pietje 3 snoepjes en Hansje één. Hansje barst in tranen uit en Pietje vind het zielig voor Hansje. Hij geeft daarom één snoepje aan Hansje, zodat ze allebei evenveel hebben. We zullen als volwassene niet gelijk in huilen uitbarsten als we onterecht behandeld worden, maar het rechtvaardigheidsgevoel zit diep.
Het zit bij de meeste mensen niet direct aan de oppervlakte, maar het is wel degelijk aanwezig in elke situatie. Denk maar na. Hoe vind jij het als je fiets wordt gestolen? Of als iemand een zitplaats bezet houdt in een drukke trein? Of erger: Hoe zou jij het vinden als je aan de kant van de weg wordt gezet, alleen omdat je in een Mercedes rijdt? De kans is groot dat je rechtvaardigheidsgevoel je emoties sterk zal beïnvloeden.
Fairness in leersituaties
Iedereen wil rechtvaardig behandeld worden. Ook in leersituaties. Vraag maar eens aan een docent hoe lastig het is om ‘streng, maar rechtvaardig’ toe te passen in de praktijk. Is het wel terecht dat alleen die jongen eruit wordt gestuurd die slechts de druppel was die de emmer deed overlopen? Kun je wel een cijfer geven voor een beeldhouwwerk of voor verspringen? Het is moeilijk om in dit soort situaties objectief en rechtvaardig te handelen.
Gelukkig kan een leerkracht direct handelen als hij ziet dat een leerling onrecht is aangedaan en de situatie rechtzetten. In e-learning, ons vakgebied, zijn we er niet bij als de cursist de cursus doet. Wij hebben dus níet direct de mogelijkheid om gelijk in te spelen op een gevoel van onrecht. Het is daarom des te belangrijker dat we hier bij het ontwikkelen rekening mee houden.
Beïnvloed Fairness positief in e-learning!
Juist omdat je bij e-learning niet dichtbij de cursist bent en dus niet gelijk kunt inspelen op eventuele missers, moet je een module goed in elkaar zitten. Hoe frustrerend en demotiverend is het bijvoorbeeld dat het systeem een goed antwoord fout rekent doordat je een typfout hebt gemaakt. Of dat het juiste antwoord onjuist staat ingesteld waardoor het fout wordt gerekend.
Het is natuurlijk de uitdaging om Fairness positief te beïnvloeden. Lastig? Valt mee! Start al bij het schrijven van het inhoudelijk ontwerp met nadenken over Fairness en blijf hier tijdens en ook na het ontwikkelproces bij stilstaan. We geven je een paar tips!
- Stel duidelijke vragen en geef duidelijke antwoordmogelijkheden. Vermijd ‘Gotcha’-vragen. Het is niet de bedoeling dat je iemand er in luist met een slinkse vraagstelling, je wilt dat iemand gemotiveerd blijft en iets leert!
- Let op bij de schrijfstijl in de feedback. Is een antwoord incorrect? In plaats van ‘fout’ of ‘dat klopt niet’, kun je ook schrijven ‘je antwoord klopt niet helemaal’ of ‘dat is niet het antwoord waar we naar op zoek zijn’.
- Review rondes. Laat op meerdere momenten in het ontwikkelproces, door verschillende stakeholders de inhoud van de e-learning nakijken. Kloppen de teksten? Zijn de interacties logisch?
- Testen. Test de e-learning met de doelgroep, zodat je eventuele foutjes of zinnen kunt aanscherpen. Je kunt hier ook vragen aan de deelnemers naar hun ervaring en gevoel over de e-learning.
- Check de resultaten uit het LMS. Als je e-learning in gebruik is genomen, kun je via het LMS systeem de interacties nakijken. Wordt er een vraag vaak fout beantwoord? Dan is de kans groot dat hier iets mis mee is, bijvoorbeeld een onduidelijke vraagstelling of een dubbelzinnige antwoordoptie.
Er zijn vast nog veel meer mogelijkheden te bedenken van hoe Fairness toegepast kan worden binnen e-learning. Heb je zelf een leuke tip? Laat het ons weten!
